زیارت، بیعت زائر با امام است، در مسیر «تولّی» و «تبرّی». در زیارت نامه ها، به این نکته تصریح شده و زائر، خدا و امام را به گواهی می گیرد که به این میثاق و عهد، وفا کرده است.

در زیارتی که مرحوم کلینی، از امام هادی علیه السلام نقل کرده است، در زیارت سیدالشهدا علیه السلام، پس از سلام و درود بر آن حضرت، دستور می دهد که نام یکایک ائمه را یاد کن، بگو:

«اَشهَدُ انّکُم حُجَجُ الله... اکتُبْ لی عِندَکَ میثاقاً وَ عَهْداً إِنِّی اَتَیْتُکَ مُجَدِدّاً المیثاقَ، فَاشْهَدْ لی عِنْدَ رَبِّکَ... .»(1)

پس از شهادت به اینکه ائمه، حجت های پروردگارند، خطاب به امام حسین علیه السلام می گوییم: «این را برای من، پیش خودت به عنوان «میثاق و عهد» بنویس، بنویس این که من به زیارت تو آمدم، در حال تجدید میثاق، نزد پروردگارت گواه من باش»!

عالم بزرگ شیعه، سیّدرضی، در دستورالعملی که درباره زیارت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله دارد، با استفاده از همین نکته می گوید: پس از زیارت آن حضرت می گویی:

«خدایا! این زیارت را، نزد خودت بیعتی پسندیده و پیمانی استوار قرار بده، پیمانی که حیات و مماتم، زندگی و مرگم بر این پیمان و در وفاداری به آن باشد و بر همین میثاق هم مرا در قیامت برانگیزی».(2)

در زیارت نامه ها این فرازها، مسلمانان را در پیوندی معنوی و ارتباطی عمیق با اولیای دین قرار می دهد و یک زائر، احساس می کند که در مسیر حرکت جهادی ائمه و خط سرخ حسین علیه السلام و کربلا است.

«بیعت مرضیه» و «عهد مؤکد»، که در متن زیارت است، گویای چه رازی است؟ زندگی و مرگ، بر مبنای وفا به این عهد، یعنی چه؟ محشورشدن در رستاخیز بر اساس وفای به «شرایط» و «حدود» و «حقوق» و «احکام» آن قرار دهد.

این بیعت، تنها یک تشریفات یا احترام گزاری ظاهری نیست، بلکه رسالت سنگینی را به گردن می نهد، که حدّ و مرز و قلمرو آن، تا دامنه قیامت هم کشیده می شود.

وقتی ائمه دین، امام جهاد و اسوه شهادتند، زیارتی هم که پیمان با این پیشوایان مجاهد و شهید باشد، حضور در میدان مبارزه و درگیری و فداکاری را می طلبد. و این، جز در سایه اعلام آمادگی از سوی زائر، برای جانبازی در این راه، میسر نیست. به همین جهت، عنصر «شهادت طلبی» را که در پی همین نکات مطرح است، نباید از نظر دور داشت.(3)

منبع:

کتاب فرهنگ و آداب زیارت/ رضا باقریان موحد، ص 65-64.

-------

پی نوشت ها:

1. مفاتیح الجنان.

2. بحارالانوار، ج 97، ص 162.

3. فرهنگ زیارت، صص 312- 315.