سیره شکرگزاری

عبادت مدام به خاطر جبران گناه، یا به عنوان انجام وظیفه و امثال این ها نیست، بلکه آدم نعمت های خدا را می بیند و بی اختیار تواضع و شکر و عبادت و ادب می کند

۵ مرداد ۱۴۰۰ / 28046

زندگی به سبک مومنانه / مقاله

یکی از سیره های پیامبر صلی الله علیه و آله تشکر و شکرگزاری است. امیرالمؤمنین درباره رسول صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ خدا فرمودند:

وَلَقَدْ قَامَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَشْرَ سِنِینَ عَلَی أَطْرَافِ أَصَابِعِهِ حَتَّی تَوَرَّمَتْ قَدَمَاهُ وَاصْفَرَّ وَجْهُهُ(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله ده سال برای عبادت آن قدر بر روی قدم های خود ایستاد که قدمهایش ورم کرد و صورتش زرد شد.

تمام شب را به شب زنده داری می پرداخت، به قدری که خدا او را سرزنش نمود:

ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی؛(2) ما قرآن رابرتو نازل نکردیم که خودرابه زحمت بیفکنی!

برای این که به سعادت برسد، آن قدر گریه می کرد که از هوش می رفت. می گفتند: یا رسول الله، مگر خداوند گناه گذشته و آینده تو را نبخشیده است؟ چون خدای متعال می فرماید:

إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُبِینًا. لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَمَا تَأَخَّرَ وَیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکَ(3) ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم تا خداوند گناهان گذشته و آینده ای را که به تو نسبت میدادندببخشد(و حقانیت تو را ثابت نموده)و نعمتش رابرتوتمام کند.

اصحاب به پیامبر گفتند: خدا نعمت را بر شما تمام کرده است. گناهان را هم که وعده داده است می آمرزد - که البته منظور گناهان شیعیان اهل بیت است که پیغمبر نگران آن بودند. - چرا این قدر عبادت می کنید؟

حضرت می فرمودند:

اَفَلا اَکُونُ عَبْداً شَکُوراً (4) آیا بنده شاکر خدا نباشم؟

یعنی عبادت مدام به خاطر جبران گناه، یا به عنوان انجام وظیفه و امثال این ها نیست، بلکه آدم نعمت های خدا را می بیند و بی اختیار تواضع و شکر و عبادت و ادب می کند. چنان که حضرت امیر (علیه السلام) می فرماید:

ما عَبَدْتُکَ خَوْفاً مِن عِقابِکَ وَ لا طَمَعاً فی ثَوابِکَ وَلکِنْ وَجَدْتُکَ اَهْلاً لِلْعبادَهِ فَعَبَدْتُکَ؛(5) من نه از روی ترس از آتشت تو را پرستش می کنم، و نه از روی طمع در بهشت، بلکه تو راشایسته عبادت و پرستش یافتم و عبادت کردم.

یعنی انسان اگر واقعا متوجه نعمت های خدای متعال شود، بی اختیار سعی می کند با عبادات خود، با سجده های خود، با حمد خود، با زبان خود، با حال خود، با افعال خود از خدای متعال تشکر کند.

امام سجاد علیه السّلام را سجاد، یا سید الساجدین و سرور سجده کننده ها می نامیدند؛ چون هر وقت یاد نعمت خدا می افتادند، سجده می کردند.

منبع: کتاب برکت زندگی: شکرگزاری در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، حبیب الله فرحزاد، ص 39-38.

------

پی نوشت ها:

1. بحارالانواز، ج 10، ص 40.

2. سوره طه، آیه 2.

3. سوره فتح، آیه 1و 2.

4. الاحتجاج، ج 1، ص 220؛ البرهان، ج 3، ص 749؛ بحارالانوار، ج 10، ص40.

5. تفسیر الصافی، ج 3، ص 353؛ بحارالانوار، ج 67، ص 197.