مناظره امام رضا علیه السلام با جاثليق رهبر مسيحيان

۳ بهمن ۱۳۹۹

امام رضا علیه السلام / سیره ی اجتماعی و سیاسی حضرت رضا علیه السلام / مقاله

حسين بن محمد نوفلي مي‌گويد: «هنگامي كه مأمون امام رضا علیه السلام را به جلسه‌ي گفتگو با صاحبان اديان دعوت نمود ما راضي به شركت آن حضرت نبوديم، ولي حضرت با كمال ميل پذيرفت. بامداد روز بعد فضل بن سهل آمد و به امام رضا علیه السلام گفت: قربانت گردم، پسر عمويت منتظر شماست و همه علما و مدعوين آمده‌اند. كي تشريف مي‌آوريد؟! امام فرمود: شما زودتر برويد و من هم به خواست خدا خواهم آمد. سپس امام رضا علیه السلام وضو گرفته و مقداري سويق (نوعي غذاي مقوي) ميل فرمود و قدري نيز به ما داد. آنگاه همگي خارج شده و نزد مأمون رفتيم مجلس مملو از جميعت بود. مجلسي با شكوه و بي نظير كه با حضور شخص مأمون، دانشمندان اديان و دانشوران ملل گوناگون از اقصاء نقاط جهان، رجال و اعيان كشور جلوه خاصي داشت. پس از معارفه و سخنان مقدماتي، جاثليق بزرگ دانشمند جهان مسيحيت در عصر مأمون، گفت و گوي خويش را با امام رضا علیه السلام با طرح شبهه‌اي در مورد دين اسلام آغاز كرد وي گفت: شما و همه مسلمين و نيز تمام ما نصاري(1) نبوت حضرت عيسي علیه السلام و كتاب انجيل را قبول داريم ولي نبوت پيغمبر شما مشكوك است. او را تنها شما قبول داريد. بنابراين نبوت حضرت عيسي علیه السلام قطعي و مسلم و غيرقابل انكار است و نبوت حضرت محمد صلی الله علیه و آله غير قطعي و مشكوك است».(2)

بدون شك عالم نصراني عصاره تمام مطالعات و تحقيقات دوره عمر خود را در اين سؤال خلاصه كرده بود و به نظرش قاطع ترين حجتي بود كه در برابر مسلمين اقامه كرده و كوچكترين ايرادي را بر استدلال خويش وارد نمي‌دانست. شايد هم در آن زمان كسي به غير از امام رضا علیه السلام نمي‌توانست اين شبهه قوي را كه ظاهري فريبنده نيز داشت، جواب گويد.

امام رضا علیه السلام ضمن چند جمله‌ي كوتاه، استدلال او را از پايه سست نموده و وي را مبهوت ساخت به طوري كه جاثليق موضوع بحث را به ناحيه ديگري كشاند.

امام رضا علیه السلام گفت: «ما مسلمانان، حضرت عيسي علیه السلام و كتاب انجيلي را قبول داريم كه امتش را به آمدن پيغمبر آخرالزمان بشارت داده است و حواريون عيسي علیه السلام به آن اعتراف نموده‌اند...

يعني اگر تو، حضرت عيسي علیه السلام و انجيل بدون بشارت به پيغمبر آخرالزمان را مي‌خواهي به گردن ما بگذري، ما قبول نداريم و اگر عيسي علیه السلام و انجيل با بشارت مي‌گويي كه ما قبول داريم بايد به تو بگويم چرا مخالفت پيغمبر و كتاب خود مي‌كني و به دستورات پيامبري كه آنها بشارت داده‌اند گردن نمي نهي. اصلا اگر صحبت نبوت پيامبر آخرالزمان و قرآن مجيد ثابت نباشد، نبوت حضرت عيسي علیه السلام و كتابش ثابت نمي‌شود. زيرا كه انجيل بعد از حضرت عيسي مدتي مفقود بود. نصاري نزد علماء آن زمان رفتند و گفتند: عيسي كشته شد و انجيل مفقود گشت شما كه دانشمندان ما هستيد، از انجيل چه خبر داريد؟ آنها گفتند: انجيل در سينه ما موجود است و سپس چهار تن به نام هاي الوقا و مرقابوس و يوحنا و متي، كه از شاگردان طبقه دوم عيسي بودند، نشستند و اين انجيل ها را با اختلافاتي كه مشاهده مي‌شود نوشتند. آيا اين مطلب را مي‌دانستي؟ جاثليق گفت: اين مطلب را تا به حال نمي دانستم و از بركت آگاهي شما نسبت به انجيل، امروز برايم روشن شد. قلبم گواهي مي‌دهد كه گفته هايت حق است.»(3)

امام رضا علیه السلام در همان مناظره براي اعتراف گرفتن از عالم مسيحي از مجادله احسن بهره گرفته و به جاثليق فرمود: اي مسيحي! به خدا قسم ما به «عيسي» كه به محمد ايمان داشت ايمان داريم و نسبت به عيساي شما ايرادي نداريم به جز ضعف و ناتواني و كمي نماز و روزه اش.

جاثليق از اين سخن برآشفت و گفت: به خدا قسم، علم خود را ضايع كردي و خود را تضعيف نمودي، گمان كردم تو عالم ترين فرد در ميان مسلمانان هستي.

حضرت رضا علیه السلام فرمود: مگر چه طور شده است كه اين چنين بر آشفتي؟! او گفت: مي‌گويي عيسي كم روزه مي‌گرفت و كم نماز مي خواند و حال آنكه عيسي، حتي يك روز را بدون روزه سپري نكرد و حتي يك شب را بدون عبادت نخوابيد، او هميشه روزها روزه بود و شبها شب زنده دار!

امام رضا علیه السلام فرمود: براي تقرب به چه كسي روزه مي‌گرفت و نماز مي‌خواند؟! در اينجا بود كه جاثليق، رهبر مسيحيان از سخن گفتن بازمانده و ساكت شد.

امام رضا علیه السلام در ادامه مناظره گفت: اي پيشواي مسيحيان! مي‌خواهم از تو سؤالي بپرسم؟ جاثليق گفت: بپرس، اگر جوابش را بدانم پاسخ خواهم گفت.

امام هشتم پرسيد: چرا منكر هستي كه عيسي به اجازه‌ي خدا مرده ها را زنده مي‌كرد؟ جاثليق گفت: براي اين كه كسي كه مرده ها را زنده كند و نابينا و اشخاص مبتلا به بيماري هاي درمان ناپذير را شفا دهد خداست و شايسته‌ي پرستش مي‌باشد.

امام رضا فرمود: يسع نيز كارهايي نظير كارهاي عيسي انجام مي‌داد، بر روي آب راه مي‌رفت، مرده زنده مي‌كرد، نابينا و مبتلا به پيسي را شفا مي‌داد ولي امتش او را خدا ندانسته و كسي او را نپرستيد؛ «حزقيل» پيامبر نيز مثل عيسي بن مريم مرده زنده كرد، سي و پنج هزار نفر را بعد از گذشت مدتها از مرگشان، زنده نمود.(4)

منبع:

کتاب ويژگي هاي امام رضا علیه السلام: خصائص‌الرضويه، عبدالكريم پاك نيا، ص 106-109.

------

پی نوشت ها:

1. نصاري جمع نصراني و به معني مسيحي و عيسوي مذهب گفته مي‌شود و منسوب به شهر ناصره موطن حضرت عيسي علیه السلام بوده است.

2. عيون اخبار الرضا علیه السلام، ج 1، ص 318. با اختصار مجموعه‌ي آثار كنگره جهاني حضرت رضا علیه السلام، ص 328.

3. عيون اخبار الرضا علیه السلام، ج 1، ص 330.

4. عيون اخبار الرضا علیه السلام، ج 1، ص 322، با اختصار.