در روایات ویژگی هایی برای ائمه علیهم السلام نقل شده است که تفکر و دقت در آنها، سبب شناخت بهتر ایشان می گردد. در اینجا حدیثی از امام رضا علیه السّلام برای معرفت و شناخت بیشتر امامان علیهم السلام نقل می شود. ایشان می فرمایند: ما حجت خدا هستيم در روى زمين و خليفه او در ميان بندگان و امين اسرار خدا و كلمه‏ تقوى و دستاويز محكم و گواهان خدا و نشانه‏ هاى او در ميان مردم. به واسطه ما، خداوند آسمان ها و زمين را از نابودی نگه مي دارد، به واسطه ما باران مى ‏بارد و رحمت خدا پراكنده مى‏ گردد. زمين خالى از رهبرى از ما خانواده نخواهد بود چه ظاهر و آشكار باشد يا پنهان و ترسان، اگر زمین يك روز خالى از حجت باشد اهلش را مانند دريا فرو مى‏ برد.[1]

صفات و ویژگی های در این حدیث، برای شناخت بیشتر امامان علیهم السلام بیان شده است:

1- حجت خدا در روى زمين

‎حجت به معنای راهنمایی آشکار به راه مستقیم است.[2] بنابراین حجت بودن ائمه یعنی ایشان مردم را به سوی خدا و سعادت ابدی راهنمایی می کنند.

2- خليفه خداوند در ‏ميان بندگان

شأن خليفه آن است كه در نيكي ها و اعمال از مستخلف تقليد كند و خليفه خداوند باید اخلاق خدايى بگيرد و در مسیر او حرکت کند.[3]

خداوند در حدیث قدسی می فرماید: هرگاه بنده ‌ای محبوب من شد، من گوش او می ‌شوم که با آن می ‌شنود و چشم او می ‌شوم که با آن می‌ بیند و زبان او می ‌شوم که با آن سخن می‌ گوید و دست او می‌ شوم که با آن اعمال قدرت می ‌کند.[4]

3- امين اسرار خدا

در زيارت اميرالمؤمنين عليه السّلام می خوانیم: سلام از خدا به تو و سلام بر محمد بن عبد اللَّه كه امين خدا است بر وحى و امور لازمه او از قبيل احكام واجبه و محرّمه و مركز وحى و نزول آيات و پايان دهنده گذشتگان و گشاينده آيندگان است.[5]

4- كلمه‏‎ ‎تقوى

«كلمه تقوا» همان روحيه تقواست كه زائيده ايمان، سكينه و التزام قلبى ‏به ‏دستورات خداوند می باشد‎.[6] شرافت و برتری ائمه علیهم السلام به همین تقواست که معیار اطاعت الهی می باشد.

5- دستاويز محكم

در روايات «عروة الوثقى» به حب اهل بيت پيامبر علیهم السلام نیز تفسير شده است.[7] حضرت رضا علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله چنین نقل می فرماید: هر كه خواهد بر كشتى نجات سوار شود و به حلقه محكم بچسبد و به ریسمان الهی در آويزد بايد پس از من دوستدار على باشد و با دشمن او دشمن باشد و بايد اقتداء كند به امامان رهبر از فرزندانش زيرا آنها خلفا و اوصياء منند و حجت هاى خدا بر خلق او.[8]

6- گواهان خدا

پیامبر و ائمه علیهم السلام از یک سو از گواهان روزقیامت می باشند و از سوی دیگر اعمال امت در طول هفته به حضور ایشان عرضه مى شود و آنها از اعمال آگاه مى باشند.

7- نشانه‏ هاى خدا در ميان مردم

معصومین علیهم السلام با اعمال، رفتار و سخنانشان بهترین نشانه خداوند هستند که انسان را به سوى شناخت ‏آفریدگار جهان، عظمت و قدرت او راهنمایی می کنند.

8- نگه دارنده آسمانها و زمين از ريزش

گفتار و اعمال بسيارى از مردم باعث مى شود كه آسمان و زمين از بین بروند اما خداوند به مقتضاى صبر و مغفرتش به شرافت اهل بيت علیهم السلام، آسمان و زمين را از نابودی نگه داشته است.

9- سبب ریزش باران و پراکنده شدن رحمت الهی

اهل بیت علیهم السلام واسطه باران هستند و خداوند به برکت ایشان باران رحمتش را بر تمامی بندگانش می باراند.

10- مانع عذاب

مقام ربوبيت الهی، به ارسال رسول و حجت به سوى خلق است. امامان عليهم السّلام حجت الهی در روی زمین هستند و ‏زمين بدون آنان معنا ندارد و اگر مردم زمين تنها دو نفر باشند يكى از آن دو امامست.

هر چند که شناخت کامل امام و عظمت و منزلت وی ممکن نیست اما شناخت هر چه بیشتر امام سبب کامل شدن دین می گردد و خداوند امامان را واسطه شناخت خودش قرار داده است.

#سیره #احادیث #تقوا #ائمه

یادداشت: سیدمهدی سیدمرادی

پی نوشت ها:

‏‏[1] إرشاد القلوب إلى الصواب، ديلمى، حسن بن محمد، شريف رضي‏، قم‏، 1412 ق‏، اول‏، ج ‏2، ص 417.

‏‏‏‏[2] مفردات ألفاظ القرآن‏، راغب اصفهانى، حسين بن محمد، دارالقلم‏، بيروت‏، 1412 ق‏، ص 219.

‏[3]‏ الميزان فى تفسير القرآن‏، طباطبايى، سيد محمد حسين‏، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسين ‏حوزه علميه ‏قم‏، ج 17، ص 194.

[4] كافي، كلينى، محمد بن يعقوب‏، دارالحديث‏، قم‏، 1429ق، ج ‏2، ص 352.

[5] کامل الزیارات، ابن قولويه، جعفر بن محمد، به تحقیق عبدالحسين امينى، ‏دارالمرتضوية، نجف، 1356ش، ص 42.

‏[6]‏ تفسير نمونه‏، مكارم شيرازى، ناصر، دارالكتب الإسلامية، تهران‏، 1374 ش‏، ج ‏22، ص 98‏.

[7]‏ تفسیر كوثر، جعفرى يعقوب‏، هجرت‏، قم‏، اول‏، ج ‏1، 598.‏

[8] امالی، شیخ صدوق‏، كتابچى‏، تهران‏، 1376ش، ص 19.