پرهیز از دقت های بی مورد، راه مبارزه با وسواس

بسیاری از وسواس هایی که در انجام عبادات به وجود آمده، بر اثر درست بیان نشدن مسأله، یا درک ناصحیح آن بوده است.

از چیزهایی که غم و اندوه را از بین می برد و شادی و فرح و سرور ایجاد می کند، جدا شدن از افکار و خیالات باطل و توهمات و وسواس است. کسانی که دچار وسواس فکری و یا عملی می شوند، بحران غم و فشار روحی و افسردگی آنها را فرا می گیرد. اگر بتوانند از این افکار و خیالات باطل بیرون بیایند، راحتی و خوشی و آسایش به آنها بر می گردد.

از این رو پرداختن به بحث وسواس و درمان این معضل بزرگ روحی و روانی ضروری می نماید.

یکی از نکات مهمی که در پیشگیری و درمان وسواس بسیار کارساز است، عدم دقت عقلی و مولکولی و فیزیکی است. در شریعت اسلام برای تشخیص چیزها دقت عقلی لازم نیست، معیارها و اندازه ها عرفی است. این طور نیست که با خط کش و سانت و میلیمتر اندازه گیری شود، یا با ذره بین و میکروسکوپ بخواهند چیزی را تشخیص بدهند. به ما نگفته اند که ذره بین بگذار ببین ذره ای از خون هست یا نیست. چنین چیزی نداریم.

متأسفانه در برخی از رساله ها عملیه برخی مسائل طوری طرح شده است که ممکن است این گونه برداشت شود. همین که عرف بگوید صورت یا دست ها شسته شده است، کافی است. لازم نیست که بگردیم بینیم همه جا را شسته ایم یا نه. دقت عقلی لازم نیست. از آن طرف هم نباید لا ابالی باشیم.

بسیاری از وسواس هایی که در انجام عبادات به وجود آمده، بر اثر درست بیان نشدن مسأله، یا درک ناصحیح آن بوده است. می گویند: کسی که می خواهد وضو بگیرد یا غسل کند، نباید در اعضای وضو و غسل مانع باشد. کسی که حنا بسته است، از نظر فیزیکی و مولکولی ذرات حنا پس از شست و شوی آن هنوز وجود دارد، ولی از نظر عرفی حنایی نیست.

در اینجا عرف میزان است. بنابراین، مانعی برای وضو و غسل وجود ندارد. یا اگر سرمه کشیده است و بعد آن را پاک کرده است همین که عرف بگوید سرمه از محل وضو پاک شده است کافی است. یا اگر دست آدم خودکاری باشد، مانع وضو نیست.

منبع: کتاب وسواس: راه کارهای پیشگیری و درمان، حبیب الله فرحزاد، ص 136-137.