عاقبت تقوی و صبر

هر حيله‏ اى كه مى‏ خواهى بكار ببر و هرچه دلت مى‏ خواهد كوشش كن، اما به خدا قسم كه نخواهى توانست نام ما و محبوبيت و احترام ما را...

۱۶ مهر ۱۳۹۶ / 666

دارالقرآن رضوی / معارف و یادداشت های قرآنی / مقاله

هر حيله‏ اى كه مى‏ خواهى بكار ببر و هرچه دلت مى‏ خواهد كوشش كن، اما به خدا قسم كه نخواهى توانست نام ما و محبوبيت و احترام ما را از بين ببرى، نمى‏ توانى وحى زنده خدا را كه در خاندان ما پيدا شده بميرانى إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَ يَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ( نساء، آیه 100)
هرکس تقوی الهی پیشه کند و صبر کند بداند که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد.
تقوا و صبر و پاكى و نزاهت در اين جهان گم نمى‏ شود، آدمى را از حضيض ذلت به اوج عزت مى‏ رساند. إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَ يَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ. مثل اين است كه قرآن كريم نتيجه داستان يوسف را در اين يك جمله خلاصه كرده است كه عاقبت از آنِ تقواست. تقوا آدمى را از مهالك و شدايد بسيارى نجات مى ‏دهد و به اوج عزت مى ‏رساند. وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً براى مردمان متقى كه در همه حال خود را حفظ مى ‏كنند بن بست و شكست وجود ندارد.
وقتى كه انسان كلمات و خطابات ابا عبد اللَّه عليه السلام را به خاندان محترمش مى‏ بيند كه با چه ايمان و اطمينانى به آنها اطمينان مى ‏دهد، غرق در حيرت مى‏ شود؛ يا رب! اين چه روحيه و چه ايمان و چه اطمينانى است و اين تضمين را از كجا گرفته بود؟! در كتب نوشته ‏اند: «ثُمَّ وَدَّعَ ثانِياً اهْلَ بَيْتِهِ» براى بار دوم با اهل بيت خود وداع كرد، به آنها گفت: اسْتَعِدّوا لِلْبَلاءِ وَ اعْلَموا انَّ اللَّهَ حافِظُكُمْ وَ حاميكُمْ مهيا و آماده تحمل سختيها باشيد و بدانيد خداوند شما را حفظ و حمايت مى‏ كند وَ سَيُنْجيكُمْ مِنْ شَرِّ الأَعْداءِ وَ يَجْعَلُ عاقِبَةَ أَمْرِكُمْ الى‏ خَيْرٍ شما را نجات خواهد داد و سرانجامِ كارِ شما را نيك خواهد كرد وَ يُعَذِّبُ اعادِيَكُمْ بِانْواعِ الْبَلاءِ وَ يُعَوِّضُكُمُ اللَّهُ عَنْ هذِهِ الْبَلِيَّةِ بِانْواعِ النِّعَمِ وَ الْكِرامَةِ دشمنان شما را به اقسام عذابها گرفتار خواهد كرد و به شما به عوض اين شدايد و بلايا انواعى از نعمتها و كرامتها خواهد داد فَلا تَشْكوا وَ لا تَقولوا بِالْسِنَتِكُمْ ما يَنْقُصُ مِنْ قَدْرِكُمْ‏ ( نفس المهموم، ص 355 و 445)
مبادا شكايت كنيد و مبادا جمله ‏اى بر زبان بياوريد كه از قدر و قيمت شما بكاهد.
اطمينانى كه حسين عليه السلام به پيروزى نهايى داشت و به خاندانش‏ تلقين‏ مى‏ كرد، از همان آيه قرآن سرچشمه مى‏ گيرد كه مى‏ فرمايد: وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً؛ اين تضمين را از قرآن گرفته بود؛ از نوع اطمينان و ايمانى است كه يوسف صدّيق داشت كه هنگامى كه به نتيجه تقواى خود رسيد، با خوشحالى و رضايت مى‏ گفت: إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَ يَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ. ولى امام حسين عليه السلام قبل از آنكه داستان به آخر برسد و به نتيجه برسد نتيجه را مى ‏ديد.
كلمات شمرده حسين مثل تير بر قلب خاندانش نشست. سختيها و اسارتها را تحمل كردند ولى در پناه صبر و تقوا. عاقبت كارشان همان‏طور شد كه حسين عليه السلام به آنها وعده داده بود و خداوند در قرآن تضمين كرده بود. بعد از چندى مى‏ بينيم كه زينب (سلام الله عليها) همان جمله‏ هاى حسين را با الفاظ ديگر با يك دنيا اطمينان بازگو مى‏ كند. خطاب به يزيد بن معاويه كرده، مى‏ گويد: فَكِدْ كَيْدَكَ وَ اسْعَ سَعْيَكَ وَ ناصِبْ جَهْدَكَ. فَوَ اللَّهِ لا تَمْحوا ذِكْرَنا وَ لا تُميتُ وَحْينَا وَ لا تُدْرِكُ أَمَدَنا وَ لا تُرْحَضُ عَنْكَ عارُها
هر حيله‏ اى كه مى‏ خواهى بكار ببر و هرچه دلت مى‏ خواهد كوشش كن، اما به خدا قسم كه نخواهى توانست نام ما و محبوبيت و احترام ما را از بين ببرى، نمى‏ توانى وحى زنده خدا را كه در خاندان ما پيدا شده بميرانى. براى تو جز عار و ننگ و رسوايى در اين جهان چيزى باقى نمى‏ ماند.
استاد شهید مرتضی مطهری، ده گفتار، ص 68
تهیه کننده : محمدرضا هادی زاده