یادداشت | فلسفه زیارت اهل بیت

وفاداری به اهل بیت علیهم السلام، نشانه وفاداری به حقیقت است و پیوند با عترت علیهم السلام، پیوند با قرآن و اسلام است. دوستی خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله، اجر رسالت آن حضرت است و زیارت مزارشان، نشانه محبت به آنها است.
زیارت، نشانه احترام به مقام والا و ارزشمند خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله، پیروی از راه و هدف هایشان، تجدید پیمان با آنها، وفاداری به ولایت شان و زنده نگه داشتن یاد و تعالیم آنها است.

در کتاب «ادب فنای مقربان» آمده است:
«تعظیم، تکریم، گرامی داشت و یادکرد انسان های شایسته، فرهنگ ساز، نقش آفرین، مصلح، متحول کنندگان تاریخ و نیز زنده نگه داشتن نام و یاد آنها پس از مرگ، لازمه محبت، عشق و ارادت انسان به نیکی ها و کمالات است و ریشه در فطرت آدمی دارد.(1) 

زیارت می تواند نمادی از علاقه و محبت درونی و نشانه دین داری باشد؛ چرا که دین چیزی جز محبت نیست.(2)

اگر در دوره زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله، مردم برای طلب رحمت و مغفرت الهی به محضر ایشان می آمدند، پس از رحلت ایشان نیز این ارتباط ادامه دارد، چنانکه در زیارت آن حضرت می خوانیم:
وَاِذ لَم اَلحَقکَ حَیّاً فَقَد قَصَدتُک بَعد مَوتِک عَالماً أنَّ حُرمَتَک مَیتاً کَحُرمَتِکَ حَیّاً فَکُن لی بِذلک عِندَ اللهِ شاهِداً.(3)

اگر در زمان حیات شما موفق به دیدار شما نشدم، اکنون قصد زیارت شما کردم و اعتقاد دارم که احترام نهادن به شما بعد از مرگ، مانند احترام گذاردن زمان حیات تان است، پس نزد خدا بر احوال من شاهد باش.
به دیگر سخن، فلسفه اصلی ، زیارت عمل به این آیه شریفه است: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی؛(4) بگو من هیچ گونه اجر و پاداشی از شما بر این دعوت درخواست نمی کنم جز دوست داشتن نزدیکانم».

آیت الله بهجت می گوید: «زیارت مشاهد ائمه علیهم السلام به منزله ملاقات آنها و دیدار حضرت حجت (عجل الله فرجه) است. آنها در هر جا ناظرند. هرگاه انسان به یکی از آنها متوجه شود، مانند آن است که به همه آنها متوجه شده و همه را زیارت کرده است».(5) 

منبع: کتاب زیارت (آثار،آسیب ها و شبهات)، محمدرضا اسلامی ندوشن، ص 21-22.
 

پی نوشت ها:
1. ادب فنای مقربان، عبدالله جوادی آملی، ج ٢، صص١٧ و ١٨.
2. امام باقر علیه السلام می فرماید: «هل الدّین الا الحبّ... اَلدّینُ هُوَ الحُبُّ والحُبُّ هُوَ الدِّینُ»؛ وسائل الشیعه، ج ١6، ص١٧١.
3. بحارالانوار، ج ٩٧، ص ١6٢.
4. شوری: ٢٣.
5. ره توشه زیارت، محمود اکبری، ص ٣٧.