یادداشت | ارزش و جایگاه اربعین حسینی

اربعين خصوصيتش به خاطر اين است که در اربعين حسيني ياد شهادت حسين علیه السلام زنده شد و اين چيز بسيار مهمي است. شما فرض کنيد اگر اين شهادت عظيم در تاريخ اتفاق مي افتاد، اما بني اميه موفق مي شدند همانطور که خود حسين علیه السلام را و ياران عزيزش را از صفحه روزگار برافکندند و جسم پاکشان را در زير خاک پنهان کردند، ياد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهاي بعد محو کنند. ببينيد در اين صورت آيا اين شهادت فايده اي براي عالم اسلام داشت؟ يا اگر هم براي آن روز يک اثري مي گذاشت، آيا اين خاطره در تاريخ هم، براي نسلهاي بعد هم، براي گرفتاري ها و سياهي ها و تاريکي ها و يزيدي هاي دوران آينده تاريخ هم اثري روشنگر و افشا کننده داشت؟

مي بينيد که هيچ اثري نداشت، بله حسين علیه السلام که شهيد مي شد، خود او به اعلي عليين رضوان خدا مي رسيد، شهيداني که کسي نفهميد و در غربت، در سکوت، در خاموشي شهيد شدند، به اجر خودشان در آخرت رسيدند، روح آنها فتوح و گشايش را در درگاه رحمت الهي به دست آورد، اما آيا چقدر درس شدند، چقدر اسوه شدند، درس، آن شهيدي مي شود که شهادت او و مظلوميت او را نسلهاي معاصر و آينده او بدانند و بشنوند، درس و اسوه آن شهيدي مي شود که خون او بجوشد و در تاريخ سرازير بشود، مظلوميت يک ملت آن وقتي مي تواند زخم پيکر ستم کشيده شلاق خورده ملتها را شفا بدهد و مرهم بگذارد که اين مظلوميت فرياد بشود، اين مظلوميت به گوش انسانهاي ديگر برسد، براي همين است که امروز ابرقدرتها صدا توي صدا انداختند که صداي ما بلند نشود، براي همين است که حاضرند پولهاي گزاف خرج کنند تا دنيا نفهمد که جنگ تحميلي چرا به وجود آمد، با چه انگيزه اي، با دست که، با تحريک که. آن روز هم دستگاههاي استکباري، حاضر بودند هر چه دارند خرج کنند به قيمت اين که نام و ياد حسين علیه السلام و خون حسين علیه السلام و شهادت عاشورا مثل درس در مردم آن زمان و ملتهاي بعد باقي نماند و شناخته نشود. البته در اوائل کار درست نمي فهميدند که چقدر مطلب با عظمت است. هر چه بيشتر گذشت، بيشتر فهميدند.
در اواسط دوران بني عباس حتي قبر حسين بن علي عليه السلام را ويران کردند، آب انداختند، خواستند از او هيچ اثري باقي نماند. نقش ياد و خاطره شهيدان و شهادت اين است، شهادت بدون خاطره، بدون ياد، بدون جوشش خون شهيد، اثر خودش را نمي بخشد و اربعين آن روزي است که برافراشته شدن پرچم پيام شهادت کربلا در آن روز آغاز شد و روز بازماندگان شهداست. حالا چه در اربعين اول، خانواده امام حسين عليه السلام به کربلا آمده باشند و چه نيامده باشند. اما اربعين اول آن روزي است که براي اولين بار زائران شناخته شده حسين بن علي علیه السلام به کربلا آمدند؛ جابربن عبدالله انصاري است و عطيه از اصحاب پيغمبر، از ياران امير المومنين علیه السلام و آمدند آن جا و جابربن عبدالله حتي نابينا بود -آن طور که در نوشته ها و اخبار هست- و دستش را عطيه گرفت و برد روي قبر حسين بن علي علیه السلام گذاشت و او قبر را لمس کرد و گريه کرد و با حسين بن علي عليه السلام حرف زد و با آمدن خود و با سخن گفتن خود خاطره حسين بن علي علیه السلام را زنده کرد و سنت زيارت قبر شهداء را پايه گذاري کرد. يک چنين روزمهمي است روز اربعين.
حركت امام حسين علیه السلام براى اقامه ى حق و عدل بود: «إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي ص أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ»؛(1) در زيارت اربعين كه يكى از بهترين زيارات است، مى خوانيم: «وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلَالَةِ».(2) آن حضرت در بين راه، حديث معروفى را كه از پيامبر صلی الله علیه و آله نقل كرده اند، بيان مى فرمايند: «مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ يَعْمَلُ فِي عِبَادِ اللَّهِ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ ثُمَّ لَمْ يُغَيِّرْ بِقَوْلٍ وَ لَا فِعْلٍ كَانَ حَقِيقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ» (3)

تمام آثار و گفتار آن بزرگوار و نيز گفتارى كه درباره ى آن بزرگوار از معصومين رسيده است، اين مطلب را روشن مى كند كه غرض، اقامه ى حق و عدل و دين خدا و ايجاد حاكميت شريعت و برهم زدن بنيان ظلم و جور و طغيان بوده است. غرض، ادامه ى راه پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و ديگر پيامبران بوده است كه: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللَّه‏...»(4) و معلوم است كه پيامبران هم براى چه آمدند: «لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ». اقامه ى قسط و حق و ايجاد حكومت و نظام اسلامى.

اساساً اهميت اربعين در آن است كه در اين روز، با تدبير الهى خاندان پيامبر صلی الله علیه و آله، ياد نهضت حسينى براى هميشه جاودانه شد و اين كار پايه گذارى گرديد.

درست است كه خداى متعال، شهدا را در همين دنيا هم زنده نگه مى دارد و شهيد به طور قهرى در تاريخ و ياد مردم ماندگار است؛ اما ابزار طبيعى يى كه خداى متعال براى اين كار -مثل همه ى كارها- قرار داده است، همين چيزى است كه در اختيار و اراده ى ماست. ما هستيم كه با تصميم درست و بجا، مى توانيم ياد شهدا و خاطره و فلسفه ى شهادت را احيا كنيم و زنده نگهداريم.

منبع: کتاب دانستني هاي اربعين حسيني، رضا اکرمی.
----
پی نوشت ها:
1. بحارالانوار، ج 44، ص 329.
2. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 113.
3. بحارالانوار، ج 44، ص 382.
4. مفاتيح الجنان، زيارت وارث.