معرفی رواق توحیدخانه

رواق توحیدخانه حرم امام رضا (علیه السلام) از رواق‌های قدیمی حرم است که در شمال بقعه مطهر واقع شده است و ساخت آن را به ملامحسن فیض کاشانی از علمای دورۀ صفوی نسبت می‌‌دهند.

این رواق، از سمت جنوب به رواق دارالفیض و دارالشکر، از شرق از طریق یک گذرگاه به رواق گنبد الله‌وردیخان، از غرب به ایوان طلای نادری و از شمال از طریق پنجره فولاد به صحن انقلاب متصل است و از پشت پنجره فولاد، ضریح مطهر نمایان است.

ابعاد رواق توحیدخانه حرم امام رضا (علیه السلام)، 6.8 × 35.7 و ارتفاع آن 15 متر است؛ این رواق، سقفی گنبدی‌شکل دارد که در مرکز آن، یک نورگیر هشت‌ضلعی تعبیه شده است.

کف توحیدخانه از سنگ خلج و ازارۀ آن به ارتفاع 6.1 متر، از سنگ مرمر است که با نقوش اسلیمی و ختایی منبّت‌کاری شده است. طرح‌های ازاره، اثر نقاش و تذهیب‌‌‌کار کاشانی، سیدباقر قمصری و مربوط به سال 1250 قمری است.

در بالای ازاره رواق توحیدخانه، کتیبه‌ای به عرض 50 سانتیمتر به خط ثلث، متضمن دعای 12 امام خواجه نصیرالدین طوسی، بر روی سنگ درج شده که عبارات آن در بعضی قسمت‌ها تکرار شده است.

عبارت انتهای این کتیبه بر تعمیر رواق به‌دستور عضدالملک متولی‌باشی آستانه در 1276 قمری اشاره دارد. در کتیبه بالای ازاره قسمت جنوبی توحیدخانه نیز، قصیده‌ای از خاقانی در منقبت حضرت رضا(علیه السلام) به خط نستعلیق درج است. سقف و دیوارهای رواق ، آینه‌کاری و مزیّن به رسمی‌بندی، مقرنس‌کاری، نقوش اسلیمی، شمسه و انواع گره‌های هندسی است.

رواق توحیدخانه به دلیل آسیب‌دیدگی سقف و آینه‌کاری آن بر اثر رطوبت، در سال 1334 شمسی به‌طور کامل بازسازی شد.

بزرگانی مثل میرزا مهدی اصفهانی، سید جواد خامنه‌ای ( پدر مقام معظم رهبری) و سیدعبدالله شیرازی دراین رواق مدفون هستند.