پیرامون قبر امام رضا و هارون الرشید
آیا میدانید که قبرِ بهترین و بدترین انسانها، درکنار یکدیگر قرار دارد؟
حضرت امامرضا (علیه السلام) را در سمت بالاسرِ قبر هارون عباسی، پدر مأمون، دفن کردهاند. داستان از این قرار است که حضرت امامرضا (علیه السلام) در سفر خود به خراسان، به روستای سناباد (مشهد کنونی) وارد شدند. ایشان را بهسمت باغی بسیار زیبا هدایت کردند که امروزه، تبدیل به حرم مطهر شده است.
شاگردش، اباصلت، نقل میکند که روزی حضرت مرا به نزد قبر هارون بردند که در همین باغ، زیرِ بُقعهای قرار داشت. حضرت بهسمت بالاسرِ قبر هارون رفتند و آنجا بهاندازۀ مکان قبری، بر روی زمین خط کشیدند و فرمودند: «ای اباصلت، طولی نمیکشد که در اینجا، کُشته میشوم و در این مکان، دفن میشوم.» حضرت ادامه دادند: «مأمون برای مخفیکردن جنایت خویش، مرا تشییع میکند و تصمیم میگیرد بهاحترام پدرش، در قسمت پایینِ پای پدرش دفن کند؛ ولی بهاذن خداوند، زمین شکافته نمیشود. مجدداً دستور میدهد که مرا پشتِ سرِ قبر پدرش دفن کنند تا قبرش، قبلۀ قبرِ من قرار گیرد؛ ولی زمین شکافته نمیشود. باز، دستور میدهد در سمت چپ دفن کنند؛ باز، همین اتفاق میافتد و بهناچار، مرا در همین مکان [اشاره بهسمت بالا سرِ قبر هارون] دفن خواهند کرد.»
بعد از شهادت، این پیشبینیِ حضرت بهتحقق پیوست: بهدستور مأمون، تصمیم گرفتند حضرت را در جهتهای مخالفی دفن کنند که امام مشخص کرده بودند؛ ولی بهمحض شروع به کندنِ زمین، سختیِ زمین مانع از ادامۀ کار میشد. درنتیجه، جهت را عوض میکردند و درنهایت، امام را، برخلاف میل مأمون، بهگونهای دفن کردند که هارون، دقیقاً پایینِ پای حضرت و مقداری نیز پشت سر حضرت، قرار گرفت.
درحالحاضر، زیر گنبد حضرت، علاوه بر قبر امام (علیه السلام)، قبر هارون(علیهاللعنة) نیز قرار دارد و در قسمت ورودیِ مسجد بالاسر، این شعر دِعبِل خزاعی، از شعرای تحسینشدۀ حضرت، به این اتفاق اشاره دارد:
قبرانِ فی طوسٍ خیرُ الناس کلّهُم و قبر شرّهم هذا من العِبَر
ما ینفع الرّجس من قُربَ الزّکی و لا علَی الزّکی بِقربِ الرّجس مِن ضرَر
(= دو قبر در طوس، کنار یکدیگر قرار دارند: یکی قبرِ بهترین انسانها و دیگری قبر بدترین انسانهاست و این از عبرتهای روزگار است؛ نه نزدیکیِ قبر آن انسان پلید به انسان پاک، نفعی بهحالش دارد و نه همجواریِ آن انسان پاک به انسان پلید، ضرری بهحالش دارد.)