برشی از کتاب نشانی بهشت (01)
چند دقیقه مطالعه
هدف و زندگی
امام رضا علیه السلام فرمود:
“اِعمَل لِدُنياكَ كَأَنَّكَ تَعيشُ أبَدا، وَاعمَل لاِآخِرَتِكَ كَأَنَّكَ تَموتُ غَدا”
برای دنیای خود به گونه‌ای عمل کن گویا همیشه می‌خواهی بمانی و برای آخرتت آن چنان عمل کن گویا فردا خواهی مرد.
در این جهان هستی هیچ چیز بی‌هدف نیست، زیرا خالق آن حکیم است و کار عبث و بیهوده از او امکان ندارد.
آیات فراوانی از قرآن از جمله آیە‌ی ۱۹۱ سورە‌ی آل عمران،
آیە ۳۸ و ۳۹ سورە ی دخان،
آیە ۲۷ سورە‌ی ص و ...
هدفمند بودن کل جهان هستی را بیان نموده و مخصوصا در آیاتی از جمله آیە ۱۱۵ سورە‌ی مؤمنون و آیە ۲ سورە‌ی ملک و…
آفرینش و زندگی انسان را دارای هدف، و هرگونه عبث و بیهودگی را در آفرینش آن نفی می‌نماید.
امام علی علیه السلام نیز در سخنی می‌فرماید:
خدای سبحان شما را بیهوده نیافریده و به
حال خود وا نگذاشت.
آن چه مهم به نظر می‌رسد شناخت هدف صحیح زندگی است و این که انسان بداند
برای چه آمده است و به کجا می‌رود؟
و به قول شاعر:
همه روز فکر من این است و همه شب سخنم
که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود
به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم
در هر صورت شناخت هدف صحیح برای زندگی از عوامل نشاط، شادابی و تلاش برای زندگی است چنان که عدم آگاهی از هدف زندگی موجب افسردگی و چه بسا پوچی در زندگی شود، آیا دنیا می‌تواند هدف اصلی برای زندگی باشد!؟
یا آن را مقدمه‌ای برای یک زندگی طولانی و برتر بدانیم؟
به تعبیر دیگر آیا مقصود از زندگی تنها خوردن، آشامیدن و شهوت است یا هدف آخرت و رسیدن به کمال انسانی و رحمت الهی است.
در نتیجه دنیا ابزاری برای کسب آخرت می‌باشد. کسانی که هدف صحیحی برای زندگی نیافتند به پوچ‌گرایی رسیده و همین دنیا را آخرین خط و سرمنزل مقصود دانسته و سرانجام دست به خودکشی زده‌اند.
در مقابل کسانی که به هدف صحیح دست یافتند،
در دنیا تلاش و کوشش فراوان نموده و هیچ وقت دست از تلاش و کوشش برنداشته بلکه تلاشهای خود را در دنیا جهت‌دار کرده‌اند،
رنگ و بوی الهی و اخروی به کارها داده‌اند، و به بالاترین سعادت‌ها رسیده‌اند و نام خود را در زمرە‌ی نام‌آوران تاریخ ثبت کرده‌اند.
به همین جهت امام رضا علیه السلام زندگی را دارای هدف صحیح می‌داند، اما برای رسیدن به این هدف دو نوع برنامه‌ریزی را بیان می‌کند، هم باید برای زندگی دنیا برنامه‌ریزی کرد و هم آمادگی لازم برای آخرت پیدا نمود،
زندگی دنیا و آسایش آن نیاز به انضباط، محکم‌کاری و تلاش دارد.
مسلمان می‌تواند در دنیا خوب زندگی کند، نیازهای خود و خانواده را برطرف نماید، اما این کار به یک برنامە‌ی دقیق و منظم و صحیح نیاز دارد، مسلمان نباید عمر و وقت خود را بیهوده هدر دهد بلکه باید از تمام اوقات زندگی بهره ببرد،
با ناامیدی زندگی کردن، به خاطر این که انسان روزی از این جهان می‌رود،
همچنین وجود امور ناپایدار مانند:
مرگ، شکست بر هدف‌ها، نرسیدن به برخی از آرزوها، شرایط اجتماعی نامناسب و...
نباید انسان را به پوچ‌گرایی و بی‌هدفی بکشاند.
این تصور فرهنگی غلط است، سستی و تنبلی و کسالت به همراه می‌آورد، انسان هر چه به دست می‌آورد مرهون تلاش و کوشش است،
انسان‌های موفق در تمام شبانه‌روز، دارای نظم بوده و با تلاشهای مثبت و مفید به یک زندگی صحیح رسیده‌اند.
برنامە‌ی دیگر انسان آمادگی برای آخرت است، مسلمان نسبت به مسائل دینی و معنوی باید آن قدر حساس باشد که اگر فردا از این جهان رخت بر بست، دارای توشه باشد و به غضب و خشم الهی گرفتار نشود و این نیاز به برنامه‌ریزی دارد، عبادت‌ها را به موقع انجام دهد، عبادت‌ها را با ریا کاری و زهد دروغین نابود نکند، حقوق دیگران را رعایت کند، گناه نکند،
اگر مبتلا به گناه شد با استغفار و توبه حقیقی دامن خود را از گناه شست‌وشو دهد، اگر حقی از مردم به گردن دارد، ادا کند، نقاط تاریک و مبهم زندگی خود را با کارهای نیک تبدیل به روشنایی نماید، چنان اهمیت به این مسائل بدهد که اگر فردا بمیرد آخرت او نیز با سعادت همراه باشد.
کتاب نشانی بهشت
حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۴۹