مشاهیر | شیخ بهائی
شیخ بهایی؛ فقیه ذوفنون (۹۵۳ تا ۱۰۳۰ق)
بهاءالدین‌محمد، معروف به شیخ بهایی، فرزند عزّالدین‌حسین، در صبحگاه ۲۸ ذی‌الحجۀ ۹۵۳، در جبل‌عامل لبنان چشم به جهان گشود. نسَب ایشان به حارث همدانی، صحابی معروف حضرت علی(علیه السلام) می‌رسد.
شیخ بهایی در ۱۳ سالگی، در سال ۹۶۶ قمری، به‌اتفاق پدر و مادرش به ایران مهاجرت کرد. او علوم رایج را در حوزه‌های علمیۀ قزوین و اصفهان، نزد استادان فرزانه‌ای همچون پدر بزرگوارش، ملاعبدالله مدرّس یزدی و مولانا افضل قاضی، فراگرفت و شاگردان بی‌نظیری همچون ملاصدرای شیرازی، فیض کاشانی، فیض لاهیجی و محمدتقی مجلسی تربیت کرد. شیخ بهایی در دانش‌های فقه، فلسفه، منطق، ادبیات، هیئت، ریاضیات و... تبحر داشت. از ایشان بیش از ۸۰ اثر علمی بر جای مانده است: مفتاح الفلاح در ادعیه، حدائق الصالحین در شرح صحیفۀ سجادیه، جامع عباسی (اولین رسالۀ توضیح‌المسائل فارسی)، تحفۀ حاتمی در اسطرلاب، دیوان اشعار، کشکول و... .
ایشان برای ترویج فرهنگ اسلام و گشایش کار مردم، به دربار شاه‌عباس صفوی راه یافت و مقام شیخ‌الاسلامی را عهده‌دار شد که بزرگ‌ترین مقام دینی و دیوانیِ ایرانِ آن روز بود. سیاست او هدایت کارگزاران حکومت صفوی بود و در این راه، موفقیت چشمگیری داشت. افزون بر آثار علمی، تقسیم دقیق و عادلانۀ آب زاینده‌رود، طرح‌ریزیِ کاریز نجف‌آبادِ اصفهان، تعیین سمت قبلۀ مسجد امام به‌مقیاسِ چهل درجه انحراف غربی از نقطۀ جنوب، مرمّت و بازسازیِ مجدد یکی از رصدخانه‌های مراغه، حمام شیخ بهایی و... به ایشان منسوب است.
مرحوم شیخ در آخرین سال‌های حیات خود، از منصب شیخ‌الاسلامی کناره گرفت و به سیروسلوک پرداخت؛ تا آنکه روز سه‌شنبه دوازدهم شوال ۱۰۳۰ در اصفهان دعوت حق را لبیک گفت و علامه مجلسی بر او نماز گذارد. بنا بر وصیتش، جنازه‌اش را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر امام‌رضا (علیه السلام) در خانه‌ای دفن کردند که محل تدریس ایشان بود.