رواقهای حرم - بخش اول
رواق دارالحفاظ
این رواق بهدستور بانو گوهرشاد، در اوایل قرن نهم هجری بنا شده است. رواق «دارالحفاظ» در قدیم، محل تجمع حافظان قرآن و مراسم خاص تلاوت کلامالله و خطبۀ مخصوص حفاظ آستان قدس رضوی بوده است؛ ازاینرو، به دارالحفاظ شهرت یافته است. این رواق ۷ صفه دارد و مشاهیر بزرگواری چون عبدالجواد ادیب نیشابوری و ملاهاشم خراسانی در این رواق مدفوناند.
رواق دارالسیاده
این رواق در زمان بانو گوهرشاد، در جنوب غربی حرم مطهر بنا شد. نامگذاری آن به «دارالسیاده» از آن جهت است که از قدیم محل تجمع و تدریس علما، سادات و منسوبین به خاندان پیامبر اسلام؟صل؟ بوده است. آینهکاری دیوار رواق و صفهها و سقف، مربوط به سال ۱۳۰۰ قمری است و قبل از آن، بنا کاشیکاری بوده است. قبور مشاهیری چون محمدمهدی خــالصی، میرزااحــمد مدرس یزدی و آیتالله محمد کوهستانی در راهرو منتهی به این رواق واقع شده است.
رواق دارالسلام
رواق «دارالسلام» ازجمله بناهایی است که اساس آن در زمان بانو گوهرشاد و بهدستور او پیریزی شده و در سالهای ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۸ شمسی، پس از تعمیر و تزیین، بهصورت کنونی درآمده است. قبور علمایی چون شیخغلامحسین تبریزی (ترک)، سیدحسین خادمی اصفهانی، میرزا حبیبالله گلپایگانی و شهید هاشمینژاد در این رواق قرار دارد.
رواق حاتمخانی
در سال ۱۰۱۰ قمری، حاتم بیگ اردوبادی، از وزرای عصر صفویه، رواق «حاتمخانی» را در شرق حرم مطهر و پایین پای مبارک بنا کرد.
رواق گنبد اللهوردیخان
این رواق را در سال ۱۰۲۱ قمری، در شمال شرقی حرم مطهر، اللهوردیخان، از رجال عهد صفویه، بنا کرد. در وسط صفۀ جنوبی رواق، سنگ لوح مرقدِ اللهوردیخان دیده میشود.
رواق دارالضیافه
بنای این رواق مربوط به سال ۱۰۳۱ قمری است که مرحوم میرزاشفیع قزوینی، با هزینۀ یک تاجر قزوینی آن را احداث کرد. در این رواق، دو صفه ایجاد شده که در آن آیاتی از قرآن مجید روی کاشیهای رنگارنگ نقش بسته است. قبور مشاهیری چون میرزامهدی غروی اصفهانی و حاجملاهاشم قزوینی در این رواق واقع است.
منبع: کتاب در این قطعه از بهشت (راهنمای زائران و خادمان رضوی)