دفاع مقدس، تکرار عاشورا و تجلی شهادت

کسانی که عاشق کربلا و حماسه عاشورا بودند، به وضوح تکرار عاشورا و کربلای حسینی را در دوران دفاع مقدس مشاهده نمودند. همه مفاهیم حماسی عاشورا در رزم و حماسه سلحشوران تفسیر شده بود و رمز و راز شهادت بر قلوب جوانان عاشق گشوده گشت؛ به طوری که برای ملاقات با خدا و شهیدان کربلا سر از پا نمی شناختند.
«شهادت» در کنار تأثیر عظیم فرهنگی، معنوی، سیاسی و...، دارای اثرات ارزشمند اجتماعی نیز می باشد. جامعه بشری برای مبارزه با شیاطین و قرار گرفتن در «صراط مستقیم»، باید با ضد ارزش ها، ناهنجاری ها، ظالمان و ستمگران به جهاد برخیزد و این میسر نیست، مگر با داشتن روحیه شهادت طلبی.
شهید مطهری می نویسد: «شهید، منطق ویژه ای دارد، منطق شهید را با منطق افراد معمولی نمی شود سنجید... منطقی است آمیخته با منطق عشق از یک طرف و منطق اصلاح و مصلح از طرف دیگر؛ یعنی دو منطق را اگر با یکدیگر ترکیب کنید، منطق مصلحی دلسوخته برای اجتماع خودش و منطق عارفی عاشق لقای پروردگار خودش... آری؛ منطق شهید، منطق دیگری است.»(1)
امام راحل عظیم ترین دستاورد دفاع مقدس را تحول روحی و معنوی در جامعه می دانستند.(2) حق طلبی، ایثار و فداکاری، قناعت و ساده زیستی، انفاق و بالاخره شهادت طلبی، از جمله ارزش هایی بود که می توان از آن به عنوان میراث انقلاب اسلامی یاد نمود. این ارزش ها در دوران دفاع مقدس به شدت تقویت گردید. خاطرات زندگی فرماندهان و رزمندگان در جبهه و پشت جبهه، مصادیق عینی رفتارهای متعالی اخلاقی را در اختیار نسل بعد از جنگ قرار می دهد. وصیت نامه های شهدا، حکایت از معنویت و معرفت بالای شهدای دفاع مقدس دارد.
متأسفانه گاه معرفی زندگی و سیره شهدا به صورت ناقص و یک بعدی صورت می گیرد و بر همین اساس، این خطر وجود دارد که تصویری غیر واقعی، تک بعدی و دور از دسترس شهدا در ذهن آیندگان نقش گیرد. از سوی دیگر، گاه به دلیل اینکه امانتداران میراث شهدا، آینه داران صادقی نیستند، تصویر حقیقی شهدا پنهان می ماند. اینان باید توجه داشته باشند که نسل های بعد از جنگ، سیمای شهدا را در سیره آن ها جستجو می کنند، از این رو دایم باید اعتقاد و رفتار خویش را با شهدا محک بزنند.
سیره شهدا ملاک و معیار خوبی برای نقد وضعیت فعلی بسیج است. شجره طیبه بسیج نیز ممکن است دچار افت گردد و تنها با معیار «تفکر بسیجی» می توان آفات بسیج امروز را زدود. توجه به سیره شهدا از آن جهت اهمیت دارد که حاملان حقیقی تفکر بسیجی، شهدا بودند. میراث معنوی و اخلاقی دفاع مقدس، تنها به سیره شهدا منحصر نمی گردد، بلکه مادران و پدرانی که با اخلاص و اعتقاد و عشق به اسلام، پاره های وجود خویش را در راه خدا فدا می کردند و به این ایثار و فداکاری افتخار می نمودند، الهام بخش صبر و ایمان عجیبی هستند که قلم از بیان آن عاجز است. با زنده نگه داشتن یاد و خاطره هشت سال دفاع مقدس، روح اعتماد به نفس و خودباوری در این ملت زنده می ماند، ارزش های معنوی تقویت می شود و با نورافشانی ستارگان آسمان آن حماسه جاوید، راه کمال هموارتر می گردد.
منبع: کتاب دستاوردهای دفاع مقدس و راه های، اسماعیل منصوری لاریجانی، ص 54-51.
پی نوشت ها:
1. مجموعه آثار شهید مطهری، ج24، ص 462.
2. صحیفه امام، ج 17، ص 304.